Saç, avuç içi ve ayak tabanı, göz kapakları ve mide gibi yerler dışında insan derisinin her yerinde uzar, ancak birçok kıl o kadar incedir ki neredeyse görünmezler. Saç, derinin dış tabakasındaki kıl folikülleri tarafından üretilen keratin adı verilen bir proteinden yapılır. Foliküller yeni saç hücreleri ürettikçe, eski hücreler yılda yaklaşık 15 cm hızla deri yüzeyinden dışarı itilir. Gördüğünüz saç aslında ölü keratin hücrelerinin bir zinciridir. Tipik bir yetişkin başı yaklaşık 100.000 ila 150.000 saç teline sahiptir ve her gün 100’e kadar saç kaybeder; Fırçanızda birkaç başıboş saç bulmak, mutlaka alarma neden olmak zorunda değildir.
Herhangi bir zamanda, kafa derisindeki saçların yaklaşık %90’ı uzar. Her folikülün yaş, hastalık ve diğer birçok faktörden etkilenebilen kendi yaşam döngüsü vardır. Bu yaşam döngüsü üç aşamaya ayrılmıştır:
Anagen: Genellikle iki ila sekiz yıl süren aktif saç büyümesi
Katagen: İki ila üç hafta süren geçici saç büyümesi
Telogen: Yaklaşık iki ila üç ay süren bir dinlenme aşaması; dinlenme süresinin sonunda saçlar dökülür ve yerine yenisi gelir ve büyüme döngüsü yeniden başlar. İnsanlar yaşlandıkça saçlarının uzaması yavaşlar.
Alopesi olarak da bilinen birkaç saç dökülmesi türü vardır:
Alopesi areata, saçın yaşla birlikte yavaş yavaş kaybolduğu doğal bir durumdur. Birçok saç kökü dinlenme evresine girer ve kalan saçlar kısalır ve sayıları azalır.
Androjenik alopesi, hem erkekleri hem de kadınları etkileyen genetik bir durumdur. Erkek tipi kellik olarak adlandırılan bu duruma sahip erkekler, ergenlik çağında veya 20’li yaşların başında saç dökülmesi yaşamaya başlayabilir. Taç ve ön kafa derisinden uzaklaşan bir saç çizgisi ve kademeli saç kaybı ile karakterizedir. Kadın tipi kellik olarak adlandırılan bu duruma sahip kadınlar, 40’lı yaşlarına veya sonrasına kadar önemli bir kellik yaşamazlar. Kadınlarda, saç derisinin tamamında genel bir incelme vardır ve en fazla saç kaybı kafa derisinde olur. Alopesi areata sıklıkla aniden başlar ve çocuklarda ve genç erişkinlerde saç dökülmesine neden olur. Bu durum tamamen kelliğe (alopesi totalis) neden olabilir. Ancak bu durumdaki kişilerin yaklaşık %90’ında saçlar birkaç yıl içinde eski haline döner.
Alopecia universalis, kaşlar, kirpikler ve kasık kılları da dahil olmak üzere tüm vücut kıllarının dökülmesine neden olur. Genellikle çocuklarda görülen trikotillomani, kişinin kendi saçını yolduğu psikolojik bir rahatsızlıktır.
Telogen effluvium, saç büyüme döngüsündeki değişiklikler nedeniyle kafa derisinde saçın geçici olarak incelmesidir. Pek çok saç aynı anda dinlenme evresine girerek saç dökülmesine ve ardından incelmeye neden olur. Telogen effluvium’un nedenleri hakkında daha fazla bilgi edinin. Alopesi areata izleri kalıcı saç dökülmesine neden olur. Enflamatuar cilt rahatsızlıkları (selülit, folikülit, akne) ve diğer cilt rahatsızlıkları (bazı lupus ve liken planus türleri gibi) genellikle saçın yenilenme yeteneğini yok eden lezyonlara yol açar. Sıcak tarama ve çok sıkı dokunan ve çekilen saçlar da kalıcı saç dökülmesine neden olabilir.
Saç dökülmesine ne sebep olur?
Doktorlar, bazı saç köklerinin neden diğerlerinden daha kısa bir büyüme süresine sahip olacak şekilde programlandığını bilmiyorlar. Bununla birlikte, birçok faktör saç dökülmesini etkileyebilir:
Anormal androjen seviyeleri gibi hormonlar (normalde hem erkekler hem de kadınlar tarafından üretilen erkeklik hormonları)
Hem erkek hem de kadın ebeveynlerden gelen genler, bir kişinin erkek veya kadın tipi kelliğe yatkınlığını etkileyebilir. Stres, hastalık ve doğum geçici saç dökülmesine neden olabilir. Mantar enfeksiyonunun neden olduğu bir cilt durumu da saç dökülmesine neden olabilir. Stresin neden olduğu saç dökülmesini tersine çevirmek için neler yapabileceğinizi öğrenin.
Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları, kan sulandırıcılar, kan basıncını kontrol etmek için kullanılan beta-adrenerjik blokerler ve doğum kontrol hapları gibi ilaçlar geçici saç dökülmesine neden olabilir. Yanıklar, yaralar ve röntgen ışınları geçici saç dökülmesine neden olabilir. Bu gibi durumlarda, bir yara izi olmadıkça, normal saç büyümesi genellikle yaralanma iyileştiğinde geri döner. O zaman saçlar tekrar büyümez.
Bir otoimmün hastalık alopesi areataya neden olabilir. Alopesi areata’da bağışıklık sistemi değişir ve bilinmeyen nedenlerle saç köklerini etkiler. Alopesi areata’lı çoğu insanda, normal renk ve kalınlığa dönmeden önce geçici olarak çok ince ve muhtemelen daha açık olmasına rağmen, saçlar yeniden uzar. Sık şampuanlama, perma, ağartma ve saç boyama gibi kozmetik işlemler, saçları zayıf ve kırılgan hale getirerek genel olarak saçın incelmesine katkıda bulunabilir. Sıkı örgü yapmak, maşa veya sıcak bukle maşası kullanmak ve saçınızı sıkı buklelerle taramak da saçınıza zarar verebilir ve kırabilir. Ancak bu yöntemler kelliğe neden olmaz. Çoğu durumda, sorunun kaynağı ortadan kaldırıldıktan sonra saçlar normal şekilde uzar. Ancak saçta veya deride ciddi hasarlar bazen kalıcı kelliğe neden olur.
Sağlık durumu. Tiroid hastalığı, lupus, diyabet, demir eksikliği anemisi, yeme bozuklukları ve anemi saç dökülmesine neden olabilir. Genellikle, altta yatan durum tedavi edilirse, bazı lupus, liken planus veya foliküler bozukluklar gibi yara izi olmadıkça saçlar geri döner. Gıda. Düşük proteinli veya ciddi şekilde kalorisi kısıtlı bir diyet de geçici saç dökülmesine neden olabilir. Saç dökülmesini önlemeye yardımcı olan besinler hakkında bilgi edinin.